قمار تسلا روی بیت‌کوین
سرمایه‌گذاری خودروساز پاک در یک دارایی نه چندان پاک
تسلا دیروز در خبری غیرمنتظره از خرید بیت کوین به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار خبر داد. به عقیده برخی کارشناسان تسلا با این کار در حقیقت قسمت قابل توجهی از نقدینگی خود که از راه فروش اعتبارات اتومبیل‌های «پاک» بدست آمده را در یکی از «ناپاک‌ترین» دارایی‌های دنیا سرمایه گذاری کرده است.
اما چرا می‌گوییم ناپاک‌ترین؟ بهتر است پیش از هر چیز خبر دیروز را مرور کنیم. تسلا تغییراتی در سیاست‌های سرمایه گذاری خود داده که به آن اجازه انعطاف‌پذیری بیشتر در سوددهی روی نقدینگی را می‌دهد. این تغییرات به خودروساز برقی ساکن سیلیکون ولی اجازه می‌دهند تا بیت کوین و دیگر رمزارزها را بخرد.
تسلا به دنبال همین تغییر سیاست از خرید ۱.۵ میلیارد دلار بیت کوین خبر داد و می‌خواهد آن را در آینده نزدیک به عنوان گزینه پرداخت برای محصولات خود بپذیرد. تسلا در سند خود فاش نکرد که این بیت کوین‌ها را چگونه خریده یا چطور ذخیره کرده است. همچنین نمی‌دانیم چه تعداد بیت کوین و با چه قیمتی خریداری شده است. تنها چیزی که می‌دانیم این است که تسلا بین اول ژانویه تا اوایل فوریه بیت کوین خریداری کرده است؛ یعنی زمانی که قیمت این رمزارز بین ۳۰ تا ۴۱ هزار دلار بود.
تسلا می‌گوید مشتریانش در آینده نزدیک می‌توانند اتومبیل‌های این شرکت را با بیت کوین بخرند. در قسمتی از بیانیه تسلا به این جمله اشاره شده: «بیت کوین‌ها ممکن است به محض دریافت نقد شوند». این یعنی اگر مشتری پول اتومبیل را با بیت کوین بپردازد، تسلا احتمالاً آن را به سرعت برای نقد کردن خواهد فروخت که معمولاً از طریق یک پردازش کننده پرداخت انجام می‌شود.
در واقع تسلا مشابه بسیاری از شرکت‌هایی که بیت کوین را به عنوان گزینه پرداخت می‌پذیرند، برای جلوگیری از تأثیرپذیری از طبیعت پرنوسان بیت کوین، آن را سریعاً نقد خواهد کرد. به عبارت دیگر مشتری پول اتومبیل را با بیت کوین می‌پردازد، اما در حقیقت در حال فروش بیت کوین خود و تبدیل کردن آن به پول بی‌پشتوانه (فیات) بوده و در نهایت همان پول نقد را به تسلا می‌دهد.
خرید بیت کوین با فروش اعتبارات زیست محیطی
تسلا به خاطر تبعیت از استانداردهای مختلف زیست محیطی مربوط به عدم انتشار کربن، گازهای گلخانه‌ای، مصرف بهینه سوخت، انرژی تجدیدپذیر و سوخت پاک اعتبارات بانکی قابل مبادله (tradable credits) از دولت آمریکا دریافت کرده و سپس آنها را به اتومبیل سازانی که نمی‌توانند از استانداردهای مربوط به تصاعدات کربنی و مصرف سوخت تبعیت کنند، می‌فروشد.
تسلا سال ۲۰۲۰ از طریق فروش همین اعتبارها از کسب درآمد ۱.۵۸ میلیارد دلاری خبر داد. اما نکته جالب اینجاست که تسلا بدون فروش این اعتبارات نمی‌توانست به سوددهی برسد و ضرر می‌کرد. سوال مهم‌تر اینکه تسلا با پول ناشی از فروش اعتبارات چه کار می‌کند؟ خرید بیت کوین.
اما چرا برخی کارشناسان نظر منفی در مورد سرمایه گذاری تسلا در بیت کوین دارند؟ این رمزارز از لحاظ مصرف انرژی و مسائل زیست محیطی یک «فاجعه» است. بر اساس آمارهای مرکز امور مالی جایگزین دانشگاه کمبریج، شبکه بیت کوین در حال حاضر حدود ۱۱۶.۸۷ تراوات-ساعت برق در هر سال مصرف می‌کند که به اندازه مصرف برق یک کشور کوچک یا هفت نیروگاه هسته‌ای است.
بدتر اینکه میزان مصرف انرژی بیت کوین همزمان با افزایش قیمت آن بیشتر می‌شود. به عبارت ساده‌تر وقتی قیمت این رمزارز بالاتر می‌رود، کاربران بیشتری می‌خواهند آن را استخراج کنند که باعث بالا رفتن قابل توجه مصرف انرژی به خاطر بلعیده شدن برق توسط سیستم‌های مخصوص استخراج (ASIC) می‌شود. نمی‌توان منکر این موضوع شد که انتقادهایی به بیت‌کوین مطرح است و عده‌ای عقیده دارند که بیت کوین علاوه بر مصرف افسارگسیخته برق، به خاطر تبدیل شدن به ارز محبوب اقتصادهای زیرزمینی نیز به یک واحد پولی «کثیف» تبدیل شده. از طرفی استدلال همین دسته از کارشناسان این است که اگر بیت کوین وجود نداشت احتمالاً حملات باج افزاری ریشه کن شده بود.
بازی ماسک با قیمت بیت کوین
دو سال قبل ماسک و تسلا به خاطر توییت‌های مرموز ماسک در مورد سهامی خاص کردن تسلا و ایجاد نوسان در بورس، ۴۰ میلیون دلار به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا جریمه دادند. ماسک به خاطر کلاهبرداری در بورس مجرم شناخته شد و در توافق با دادگاه از هیئت مدیره تسلا کناره گیری کرد ولی همچنان مدیرعامل آن باقی ماند.
ظاهراً ماسک از این اتفاق درس نگرفته است. ماه گذشته میلادی، یعنی درست همان موقعی که تسلا احتمالاً مخفیانه در حال خرید بیت کوین بوده، ماسک فقط با اضافه کردن کلمه «bitcoin» به بیوگرافی پروفایل خود در توییتر قیمت آن را ۲۰ درصد بالا برد. ماسک مدت کوتاهی پس از این کار گفت: «عطف به سابق، این اتفاق اجتناب ناپذیر بود.» از این توییت مرموز ماسک می‌توان اینطور برداشت که تسلا در حال سرمایه گذاری در بیت کوین بوده است.
خبر دیروز سبب شد تا ارزش بیت کوین با جهش ۱۸ درصدی به بیش از ۴۴ هزار دلار رسیده و رکورد جدیدی ثبت کند.
ماسک در هفته‌های اخیر با اعلام حمایت از بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر و حتی رمزارز (سابقاً بی‌ارزش) دوج کوین به نوعی در بازار اختلال ایجاد کرده و به نظر می‌رسد در حال نقض توافق قبلی خود با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکاست. آیا او دوباره، این بار برای اختلال در بازار رمزارزها، به دادگاه می‌رود؟